Telefooncentrale

Aan de Groot Haesebroekseweg 55-57 in Wassenaar bevond zich een hulppost- en telegraafkantoor met een telefoonbureau. In 1926 werd door de Posterijen een perceel aangekocht in de voormalige buitenplaats 'Selvetta', aan de Groot Haesebroekseweg, waar kort daarvoor een trambaan was aangelegd. Het post- en telegraafkantoor 'De Kievit' moest dienst doen in de mooie villawijk 'De Kievit', waar de architect en Rijksbouwmeester Gustav Cornelis Bremer woonde. Bremer had zeer snel de voorlopige schetsen van het postkantoor klaar. Zijn voorstel was een bescheiden gebouw met het karakter van een landhuis. Op 17 januari 1927, na enkele veranderingen van de afstand van het gebouw tot de straat en het aangrenzende perceel, werd door de gemeente Wassenaar de bouwvergunning verleend. Het nieuwe postkantoor werd spoedig gebouwd en in juli 1929 werd het in gebruik genomen. In 1933-1934 werd er een telefooncentrale in het gebouw ondergebracht.

Het pand is eenvoudig en sluit qua stijl aan bij de landhuizen van het villapark 'De Kievit'. Het heeft een U-vormige plattegrond die vaker door Bremer werd gebruikt. De ingang was aan de rechterzijde van het gebouw en is duidelijk door een erker aangegeven. Op de eerste verdieping waren er woningen. Grote vensters in de voorgevel, in de vorm van een grote boog, gaven de openbare functie van de ruimte aan. Het gebouw heeft een schilddak met pannen en de gevels zijn ten dele gekalkt, maar misschien was dat al op een later tijdstip gebeurd, zoals bij het postkantoor in Terborg (Gelderland). Rondom het pand is er een basement van bakstenen, en bovenaan is, ook in baksteen, een sierlijke rand aangebracht.

Op 8 mei 1940 kreeg de sectie van vaandrig Van Wijk een algemene opdracht, namelijk "Bewaak met een sectie van 4-22 Depotbataljon de telefooncentrale te Wassenaar (de Kieviet en de Johan de Wittstraat)" en moesten zich op 9 mei 1940 om 10:00 uur vervoegen bij de telefooncentrale. Deze sectie, waar 2 lichte mitrailleurs ingedeeld waren, vertrok in de vroege ochtend van 9 mei 1940 van het vliegveld Ockenburg naar Wassenaar en kwam daar rond 10:00 uur aan. Van Wijk plaatste 17 militairen onder eigen commando in het post- en telegraafkantoor en 16 militairen onder commando van de sergeant Krul in de Johan de Wittstraat.

Op 10 mei 1940 werd een vijandelijke aanval op de Kievitcentrale afgeslagen. Daarna werd van 10 mei 1940 tot 14 mei 1940 de sectie versterkt met de derde sectie van de 5e compagnie van het Depot bataljon Grenadiers. Op 10 mei 1940 werd om 05:30 een zeer laag overkomend vliegtuig beschoten met de lichte mitrailleur, maar het resultaat viel niet vast te stellen. Op dezelfde dag om 14:00 uur vond een vijandelijke aanval plaats uit 3 Nederlandse (niet militaire) auto's rijdende over de Groot Haesebroekseweg en in de richting van het dorp Wassenaar. Een van deze auto's werd daarbij volledig doorzeefd door het mitrailleurvuur. De bestuurder van de tweede auto werd buiten gevecht gesteld door een geweerschot, terwijl deze auto ook talrijke treffers van geweer- en mitrailleurvuur vertoonde op de kop- en borsthoogte en in de banden. De derde auto verdween in de richting van het dorp Wassenaar. Het vijandelijk vuur veroorzaakte aan de Nederlandse zijde geringe verliezen; een militair raakte licht gewond. De voorgevel van het post- en telegraafkantoor liep kogelgaten op en de naastgelegen villa werd in de van de sectie gekeerde zijgevel doorschoten.

Door Van Wijk werd er op 10 mei 1940 om 13:56 aan het stafkwartier van het Westfront van de Vesting Holland gemeld dat een aanval plaats had gehad op de telefooncentrale vanuit een auto, die langs de weg voorbij reed. Er werd gevuurd en dit werd weer door de sectie beantwoord. Het vuur van de sectie had de achterzijde van de auto getroffen, zodat de inzittenden de auto moesten verlaten. Zij hadden zich in het zijterrein moeten begeven, waar gepatrouilleerd werd door Nederlandse motorrijders. Er was om assistentie verzocht. Er viel een gewonde en een dokter zou komen. De wacht had al 3 nachten niet geslapen. Om 17:00 uur werd aan hetzelfde stafkwartier door kapitein Cikot van het 22e Depotbataljon gemeld, een bericht van Van Wijk bij de telefooncentrale van Wassenaar, dat een opzichter van de telefooncentrale in uniform per motor in de richting van Katwijk was gereden en tot dat tijdstip niet was teruggekeerd. Men vreesde dat hij in Duitse handen gevallen kon zijn en dat van zijn uniform misschien misbruik zou worden gemaakt. De telefooncentrale werd tot 20 mei 1940 bezet gehouden. Tegenwoordig is het post- en telegraafkantoor getransformeerd tot een luxe woonvilla.