V2-inslag Indigostraat

Op 1 januari 1945 werd om 17:17 door een bewoner van Indigostraat 19 gemeld dat er in de Indigostraat een vliegende bom was terecht gekomen. Na de melding werd direct alarm gegeven aan het vakbureau aan de Archimedesstraat. Om 17:25 werd door een bewoner van Valkenboskade 212 medegedeeld dat er in de Kamperfoeliestraat met de hoek van de Rhododendronstraat een vliegende bom was neergekomen en ontploft. Er was een grote brand en veel materiele schade. Vervolgens werd om 17:36 gemeld dat er een brand was in de Rabarberstraat. Tussen 17:25 en 17:53 rukten er diverse wagens vanuit een aantal posten uit naar de Indigostraat. Tussen 17:31 en 17:55 werden brandweerwagens van verschillende kazernes naar de Indigostraat, hoek Kamperfoeliestraat gestuurd, namelijk een autospuit van de Prinsestraat, een autospuit, een autoladder en een hulpspuit van de Laan Copes van Cattenburch, een hulpspuit van de Archimidesstraat en de Rijswijkseweg en een slangenwagen. Om 17:32 werd door de brandweer gemeld dat er verscheidene belangrijke branden waren in de omgeving van de Indigostraat. Om 17:45 werd er op verzoek van een dokter van de GG&GD verzocht om meer materieel te sturen. Een minuut later werd er opgeschaald naar een grote brand ('plusminus 10 huizen in de Indigostraat'). Om 17:53 werd door een opperwachtmeester gemeld dat er in de Kamperfoeliestraat 10 tot 12 huizen in lichterlaaie stonden. Hij vermoedde dat er veel doden waren, later werd gemeld enige tientallen doden. De autospuit van de Laan Copes van Cattenburch en de Prinsenstraat werkten met 3 stralen, afkomstig uit de waterleiding. De brand breidde zich uit in de richting van de Kamperfoeliestraat. Om 18:06 werd aan de speciaalwagen van de Gaslaan opdracht gegeven tot uitrukken naar de Indigostraat. In de Kamperfoeliestraat was reeds een commandopost ingericht. Om het werk van de GG&GD verder in staat te kunnen stellen werd om 18:08 verzocht om meer materieel van de brandweer naar de Indigostraat te kunnen sturen, zoals 25 liter benzine. Om 18:15 werd gemeld dat 10 huizen waren ingestort op de hoek van de Indigostraat met de Kamperfoeliestraat. Inmiddels waren er enkele opruimingsploegen gearriveerd. Deze ploegen waren echter niet genoeg en er was meer hulp nodig; er bevonden zich nog 20 personen onder het puin. Om 18:20 werd gemeld dat de huizen Kamperfoeliestraat 59 tot en met 81, Indigostraat, vanaf de Kamperfoeliestraat tot aan de Rabarberstraat, Indigostraat van perceel 64 tot aan de Kamperfoeliestraat beschadigd waren. Door een dokter van het kinderziekenhuis aan de Haagweg werd om 18:27 medegedeeld dat er een onbekend kind met een gebroken arm en een hersenschudding was binnengebracht. Aan de postcommandant Vissershaven was om 18:30 de opdracht gegeven tot het laten uitrukken van 2 opruimwagens. Een minuut eerder was door de brandweer het sein 'brand meester' gegeven. Door de brandweer werden voor het bestrijden van de branden in de Indigostraat en de Kamperfoeliestraat in totaal 2 autospuiten, 1 autoladder, 3 hulpspuiten, 1 kraan, 1 coupe en 1 slangenwagen ingezet.

Om 19:00 uur werd aan de postcommandant Oostduinlaan opdracht gegeven om met 2 EHBO-wagens en 1 opruimwagen uit te rukken naar de Kamperfoeliestraat. Om 19:28 verzocht de directeur van Gemeenteziekenhuis om inlichtingen omtrent daklozen die zich in het ziekenhuis bevonden. Het ging hierbij om 5 a 6 personen. Om 19:30 werd medegedeeld dat de evacuatieposten in de Rooms-Katholieke Kerk aan het Kamperfoelieplein en het West End Theater geopend waren en dat de daklozen daar zich konden verzamelen. Personen die in het ziekenhuis verbleven konden, in verband met de afstand en de donkerte, in het ziekenhuis blijven. Om 19:40 werd door de postcommandant Oostduinlaan gemeld dat 1 EHBO-wagen en 1 opruimwagen waren uitgerukt naar de Kamperfoeliestraat. De tweede wagen en een eventuele reservewagen konden niet starten. Om 19:42 werd gemeld dat was vasgesteld dat er door de ramp 7 doden waren gevallen. Waar deze slachtoffers naar toe werden vervoerd was op dat moment nog niet duidelijk. Er waren vermoedelijk 40 gewonden, maar dit getal was nog onzeker. De brand was reeds geblust en er was geen gevaar meer voor de omgeving. De brandweer verzocht dringend grote lampen en meer hulp, nadere gegeven waren nog onbekend. Om 19:50 werd gemeld dat de evacuatiepost in de Rooms-Katholieke Kerk was geopend. Alle wagens van de brandweer waren tegen 20:20 ingerukt. Alleen de autoladder van de Laan Copes van Cattenburch bleef nog voor de terreinverlichting en een motorspuitje van de Archimedesstraat bleef nog voor de nablussing. Om 20:35 werd gemeld dat de Technische Noodhulp op de plaats van het ongeval aanwezig was, aan de verlichting werd gewerkt. Ook de brand laaide helaaas weer op. Om 20:45 werd door het personeel van de Luchtbeschermingsdienst gemeld dat in de Kamperfoeliestraat en omgeving met licht gewerkt werd. Alleen bij luchtgevaar zou het licht worden gedoofd. Om 21:30 werd gemeld dat de speciaalwagen en de opruimwagen weer terug aan de post en in dienst waren. Door de brandweer werd om 22:07 gemeld dat door het neerstorten van het V1-projectiel in de Indigostraat bij de Kamperfoeliestraat verscheidene huizen zware schade door de explosie opliepen en ontstond er tevens brand in vele woningen. De branden werden geblust met 6 stralen en de autoladder van de Laan van Copes van Cattenburch was gebruikt voor de verlichting van het terrein. Volgens de brandweer werden in het geheel circa 20 woningen ten dele door de explosie en gedeeltelijk door het vuur verwoest. Een dag later zou bij het daglicht de schade worden opgenomen. Gedurende de nacht bleef alleen een groep van de hulpbrandweer, uitgerust met 2 stralen en 1 opzetstuk, achter. Door de brandweer werd het aantal doden voorlopig geschat op 20. Om 22:17 werd gemeld dat de opruimwagen met het EHBO-personeel teruggekeerd was aan de post aan de Joan Maetsuykerstraat. Om 22:30 werd door de postcommandant van de Gaslaan gemeld dat 5 man van de brandweer voor aflossing naar de Indigostraat was gestuurd. Op hetzelfde tijdstip was er ook voor 200 man eten besteld aan de keuken Gaslaan. Om 22:50 werd gemeld dat de opruimwagen teruggekeerd en dienst was aan de post aan de Oostduinlaan. Om 23:18 werd gemeld dat de EHBO van zowel de Oostduinlaan als de Gaslaan teruggekeerd waren op hun post. Vanaf de verbindingspost van de commandopost Indigostraat werd om 23:55 gemeld dat er 11 doden, 12 zwaargewonden en 40 lichtgewonden waren, waarvan 6 personen door het ziekenhuis naar huis waren gestuurd.

Op 2 januari 1945 om 00:40 werd gemeld dat de evacuatiepost Rooms-Katholieke Kerk aan het Kamperfoelieplein was gesloten. Deze zou dezelfde dag om 8:00 uur weer geopend worden. Om 1:30 werd gemeld dat de nog aanwezige ploegen om 2:00 uur zouden gaan in rukken. Op 2 januari 1945 om 9:00 uur moesten 2 ploegen en een wagen met 50 man van de Technische Noodhulp naar de Gaslaan gaan, waaronder 45 man opruimingstroepen, 5 man verlichtingstroepen, 15 man van Gemeentewerken en 20 man van de firma Van Eck. Door deze opdracht kon er geen speciaalwagen naar de Zwarteweg uitrukken. Om 4:15 werd weer gemeld dat de speciaalwagen was uitgerukt naar de Lavendelstraat, waarna om 5:55 werd gemeld dat deze wagen aan de post was teruggekeerd. Om 10:07 werd gemeld dat een deel van een kinderlijkje was gevonden op de begraafplaats. Een half uur later, om 10:37, werd door een lid van de Technische Noodhulp gemeld dat er een projectiel op het dak van een woning aan de Watervlierstraat lag, waarna er gevraagd om een onderzoek in te stellen. Om 11:10 werd gemeld dat op de begraafplaats Nieuw EykenDuynen, gelegen aan de Kamperfoeliestraat, een linkerhand, een linkerarm, en onderbeen was gevonden. Deze lichaamsdelen werden door de GG&GD naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal vervoerd. Om 13:10 werd gemeld dat in het perceel Indigostraat 104 een romp was gevonden van een mannelijk lijk en vermoedelijk van de heer Pronk was. De romp was overgebracht naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal. Om 15:10 werd bekend dat het projectiel dat op het dak van een woning aan de Watervlierstraat lag, een gedeelte van de V2 (door de Luchtbeschermingsdienst gemeld als een gedeelte van de V1) bleek te zijn. Van de V2 waren nog meerdere gedeelten gevonden en bij de commandopost geborgen. Om 15:35 werd medegedeeld dat 2 onbekende lijken van vrouwen waren gevonden in het perceel Indigostraat 104. Beiden lijken werden naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal vervoerd. De postcommandant Gaslaan meldde om 16:00 uur dat een opruimwagen en een speciaalwagen uit de Indigostraat terug op de post waren. Om 16:40 werd medegedeeld dat de opruimingswerkzaamheden voor die dag werden beeindigd. Voor zover bekend waren de lijken waren geborgen. Het werk zou de volgende dag bij daglicht worden voortgezet. Om 17:00 werd medegedeeld dat de hulpdiensten vanaf dat tijdstip niet meer werkten en dat de volgende dag om 8:30 alleen door de firma Van Eck zou worden gewerkt. Op hetzelfde tijdstip werd door de postcommandant Oostduinlaan gemeld dat de opruimingsploeg terug aan de post was. De gedeelten van de V2 waren inmiddels door de Feldgendarmerie opgehaald. Om 19:10 werd medegeeld dat de evacuatiepost Kamperfoelieplein werd gesloten. Personen die dezelfde avond en de volgende dag bij de evacuatiepost kwamen om bijvoorbeeld te eten, konden zich wenden tot een verzorgingshuis. Om 1:15 werd gemeld dat in het perceel Kamperfoeliestraat 69 weer brand was uitgebroken, echter de brandweer had geen blusmateriaal bij zich. Bij de brandweer werd om 1:00 door de wacht gemeld dat het vuur weer begon op te laaien gevaar opleverde voor de aangrenzende huizen. Per bakfiets werd vanaf de Prinsestraat een opzetstuk en 5 meter slang gebracht.

Op 3 januari 1945 om 10:15 werd door de recherche gemeld dat de lijsten van de doden om 13:00 uur konden worden opgehaald aan het Gemeenteziekenhuis Zuidwal. Om 10:35 werd door een medewerker van de Gemeentelijke Verzorgingsdienst dat aan de personen uit de Kamperfoeliestraat en omgeving geen eten meer verstrekt kon worden, omdat zij van distributiebescheiden waren voorzien. Om 10:45 werd gemeld dat in het perceel Indigostraat 28 het lijkje van Robert Heinrich Pabbruwee was gevonden. Het lijkje was vervoerd naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal. Om 15:03 werd gemeld dat het lijk van Gerrit Schiedon was gevonden en door de GG&GD naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal was gebracht. Om 15:34 werd door de postcommandant gemeld dat een ploeg opruimingsdienst, een ploeg opruimingsdienst speciaalwagen en een EHBO-ploeg naar de Lavendelstraat zouden worden gestuurd. De ploegen moesten zich na aankomst bij de commandopost melden voor opruimingswerkzaamheden. Elf minuten later werd gemeld dat deze ploegen waren uitgerukt. Om 16:30 werd door de postcommandant Oostduinlaan gemeld dat de opruimingsploeg terug aan de post was. Om 17:00 uur werd gemeld dat er toestemming was om in de Lavendelstraat en omgeving met het licht te werken. Bij luchtgevaar zou het licht direct worden gedoofd. Om 17:50 werd gemeld dat om 19:30 een ploeg van de opruimingsdienst van de Joan Maetsuykerstraat voor haar werkzaamheden naar de Lavendelstraat zou gaan. Om 18:30 werd door de postcommandant van de Joan Maetsuykerstraat gemeld dat een ploeg van de opruimingsdienst via de Elboogstraat was uitgerukt naar de Lavendelstraat. Om 19:40 werd gemeld dat het lijk van Erich Pabbruwee in het perceel Indigostraat 98 was gevonden. Het lijk was vervoerd naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal. Om 19:45 werd vanuit de Elboogstraat gemeld dat 5 man van de opruimingsdienst waren uitgerukt naar de Indigostraat. Om 09:30 zou een ploeg van 10 man van de Technische Noodhulp naar de Lavendelstraat gaan. Later zou deze ploeg worden afgelost door 10 man. Om 20:50 werd door de postcommandant Gaslaan gemeld dat het personeel van de opruimingsdienst terug was van de Lavendelstraat. Om 00:20 werd door de hoofdwachtmeester Dijkmans in de Lavendelstraat gemeld dat vanwege slechte weer alle werkzaamheden waren gestaakt waren en dat het werk om 8:30 weer voortgezet zou worden door 2 ploegen van de Gaslaan en 1 ploeg van Van Eck van 25 man. De achtergebleven wacht van de brandweer was in de ochtend ingerukt, het achtergebleven materieel van de brandweer zou later worden weggehaald.

Op 4 januari 1945 om 12:35 werd gemeld dat onder puinhopen van de Indigostraat een rechtervoet met delen van een menselijk lichaam waren gevonden. Ook werd er om een aantal kisten gevraagd. Om 13:45 werd gemeld dat deze gevonden menselijke resten waren overgebracht naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal en dat deze vermoedelijk afkomstig waren uit de vernielde percelen Indigostraat 104 of Indigostraat 106. Op 5 januari 1945 werd medegedeeld dat er na overleg met de recherche er nog 5 vermiste personen bleken te zijn en dat daardoor nog enkele dagen doorgewerkt zou worden. Op 7 januari 1945 werd om 10:04 gemeld dat in het perceel Indigostraat 104 een onderbeen tot boven de knie, waaromheen een elastiek was bevestigd, was aangetroffen. Het onderbeen werd later door de Ontsmettingsdienst naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal overgebracht. Op 9 januari 1945 werd alleen om 16:15 gemeld dat er in een krater in de Lavendelstraat een projectiel of een stuk metaal, door de Luchtbeschermingsdienst gemeld als waarschijnlijk afkomstig van de V1, was gevonden. De werkzaamheden waren tijdelijk gestaakt. Om 23:00 uur werd gemeld dat het voorwerp een cilinder van de V2 bleek te zijn en werd tot nader order in bewaring gesteld in de commandopost aan de Lavendelstraat. Op 11 januari 1945 werd om 09:00 uur gemeld dat in het perceel Indigostraat 102 een voet was gevonden en was vermoedelijk afkomstig van de heer Tromp, die daar een pakhuis had. De voet werd later naar het Gemeenteziekenhuis Zuidwal overgebracht. Uiteindelijk werden op 13 januari 1945 de laatste onderdelen van de V2 naar de Feldgendarmerie overgebracht.

Op 20 januari om 09:35 werd gemeld dat door een hoofdwachtmeester van het politiebureau aan de Archimedesstraat was gemeld dat bij een bericht was ingekomen van het vinden een stuk van een V1 op de begraafplaats Oud Eik en Duinen. De hoofdwachtmeester zou een onderzoek instellen en het resultaat nader mededelen. Om 10:35 werd door dezelfde hoofdwachtmeester medegedeeld dat er bij onderzoek op de begraafplaats Oud Eik en Duinen was gebleken dat het geen onderdeel van een V1 was, maar vermoedelijk van een vliegtuig. Door een andere hoofdwachtmeester werd om 16:10 gemeld dat op de begraafplaats Oud Eik en Duinen ter hoogte van graf 1998, een onderdeel van een V1 was aangetroffen. Deze werd naar het bureau aan de Archimedesstraat gebracht. Vanaf daar werd het naar de Feldgendarmerie overgebracht.

Vanaf 23 januari 1945 konden gevonden goederen, afkomstig van de op 1 januari 1945 plaats hebbende V2-inslag in de Indigostraat en omgeving, afgehaald worden aan het hoofdbureau van politie aan het Alexanderplein 21 op werkdagen tussen 10:00 uur en 14:00 uur en op zaterdagen tussen 10:00 uur en 12:00 uur. Vanaf 25 januari 1945 konden poststukken, bestemd voor personen die betrokken waren geweest bij de V2-inslag in de Indigostraat en omgeving, afgehaald worden aan het bijkantoor in de Fahrenheitstraat tussen 10:00 uur en 12:00 uur.

Kranten
Nadat de lanceringen van de V2 waren begonnen kwamen de Geallieerde bombardementen weer in de pers, met name de illegale pers. In de verzetskrant "Het Parool" van 2 januari 1945 werd de V2-inslag al gemeld: 'Op nieuwsjaarsdag is in den namiddag een V-2, dwarrelend over de begraafplaats Eyk en Duinen, neergekomen op het huizenblok, dat gevormd wordt door de Indigostraat en de Kamperfoeliestraat. Verscheidene huizen werden totaal vernietigd door de explosie, terwijl tegelijkertijd door de onuitgewerkte raketten een zware, uitslaande brand ontstond. Het aantal slachtoffers onder burgerij is zeer groot. Talrijke wandelaars in de Kamperfoeliestraat, die het omlaagstortende projectiel waarnamen, konden niet tijdig een goede dekking vinden en werden min of meer zwaar getroffen bij de ontploffing'.

In het verzetsblad "Telex" van 2 januari 1945 werd gemeld: 'Op nieuwjaarsdag werd Den Haag in de late namiddag opnieuw getroffen door een ramp, veroorzaakt door een van de Duitse V-wapens. Hoeveel slachtoffers te betreuren zijn staat nog niet vast, maar dat het er ditmaal velen zijn, is een feit. Op de plaats van de ramp, de Indigostraat, een dichtbevolkte buurt, heerste een onbeschrijfelijke chaos. Tot wijd in de omtrek waren deuren en vensters uit de voegen gerukt en lagen gordijnstoffen op straat. Het glas lag in de naaste omgeving soms een halve meter hoog. Moeders met kinderen, veelal met bebloede gezichten renden als waanzinnig in het rond. Wij hoorden kleine kinderen hulpeloos om hun mammie roepen, anderen waren volkomen verdwaasd. Naar wij in het schemerduister hebben kunnen vaststellen zijn een twintigtal panden met de grond gelijk gemaakt. Velen, die elkander Nieuwjaar gingen wensen, zijn niet meer'.

In een speciaal bulletin van de verzetskrant "Het Parool" van 4 januari 1945 werd gemeld: 'Op Nieuwjaarsdag 's middags om kwart over vijf is een in de omgeving afgeschoten V-2 op het huizenblok aan de Kamperfoeliestraat, hoek Indigostraat terechtgekomen. Er werd een ontzettende ravage aangericht. Het projectiel, dat van Ockenburg afgevuurd was, kon zijn draai niet maken en stortte als een brandende fakkel op de huizen. De menschen, die zich in de huizen bevonden, hadden geen gelegenheid zich uit de voeten te maken, daar zij volkomen verrast werden. Het aantal slachtoffers is niet bekend, maar het schijnt in elk geval zeer groot te zijn. Ver in de omtrek is er geen ruit heel gebleven'. In het verzetsblad "De Haagsche groene" van 4 januari 1945 werd gemeld: 'Dienzelfden dag des namiddags omstreeks half zes mislukte wederom een dergelijk projectiel, dat van de omgeving van Ockenburgh was afgeschoten. Ditmaal werden in de Indigostraat en omgeving tweeendertig huizen getroffen, behoudens nog een zeer groot aantal woningen in den omtrek, welke niet te herstellen glasschade opliepen'. Volkens de verzetskrant zouden ook de Nederlandse verpleegsters, die bij het neerkomen van het projectiel de eerste hulp wilden verlenen, hierin door de Duitsers werden verhinderd, daar deze bevel gaven eerst de stukken van het projectiel te verzamelen, alvoren medische verzorging te verlenen.

In een nieuwsbulletin, uitgegeven door "Vrij Nederland", van 6 januari 1945 wordt gemeld: 'Op 1 Jan. kwam er een terecht om 17.30 in de Kamerfoeliestraat, hoek Indigostraat. Zes portiekwoningen werden in totaal vernield, terwijl de glasschade in de omgeving enorm was. Er werden hier reeds 40 dooden geborgen. Men vreest dat dit aantal nog zal stijgen'. Ten slotte berichtte het verzetsblad "Het Nieuws' in haar edite van 19 januari 1945 ook over de V2-inslag, namelijk: 'De V2 teistert onze stad. Op Nieuwjaarsdag bleef de schade niet enkel beperkt tot materieele verwoestingen, doch in de Indigotstraat viel in een klap een groot aantal doden te betreuren'.